کد مطلب:122459 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:343
برهان 3
یكی از براهین محكمه و ادله متقنه بر اثبات وجود ولی و حجت و امام در نظام امكان قاعده ی امكان اشرف است كه این قاعده ی عقلیه كثیرة الفائده از تأسیسش پنجهزار سال میگذرد امام چون برهان عقلی است تحت تأثیر هیچ زمان و مكانی واقع نمیگردد زیرا برهان و قاعده ی عقلی همیشه حاكم است بر زمان و مكان و در تمام ازمان و اعصار و ادوار ثابت و برقرار است بهمین جهت حكمای اسلام نیز در موارد بسیار در مقام استدلال عقلی از این قاعده ی پر فائده استفاده نموده اند و اكنون استفاده ی ما در این مقام این است كه بحكم این برهان باید دائما در عالم امكان وجود ولی و حجت باشد و بیان آن بطور
[ صفحه 185]
اختصار این است:
نظر باینكه ولی اشرف از تمام افراد نوع انسان است چون دارای مجامع صفات كمالیه و واجد جمیع فضائل مقام انسانیت است و اشرف نوع انسانی است پس باید در نظام امكان موجود باشد چه حكم برهان اشرف این است اگر خدای حكیم ایجاد كند یكفرد از نوع واحد یا افرادی از نوع واحد و این افراد هست و موجود باشند و اشرف و افضل و اكمل آنها امكان داشته باشد قاعده ی امكان اشرف می گوید اگر افراد اخس وجود دارد پس لابد فرد اشرف از این نوع آفریده شده و موجود است در رتبه ی متقدمه زیرا خدائیكه فرد اخس و یا افراد اخس را بیافریند حتما فرد اشرف را خلق كرده و آفریده است چه اگر فرضا فرد اشرف موجود نباشد عدم ایجادش یا از جهت عدم امكان وجود اوست یا از جهت عدم علم خدای متعال بایجاد او یا از جهت عدم قدرت باری تعالی بایجاد او، و یا از جهت عدم مصلحت در ایجاد او یا از جهت بخل و ضنت حقتعالی نسبت بایجاد او و شبهه ای نیست كه تمام این احتمالات باطل و غلط است.
اما احتمال و فرض اول باطل و غلط است زیرا وجود فرد اشرف امكان داشته چه ممكن الوجود است نه ممتنع الوجود و ماهیت و طبیعت ممكن كه موجود شد تمام افرادش در امكان علی السوی است چگونه می شود كه ماهیت انسان كه ممكن الوجود است در فرد اخس و یا افراد اخس امكان داشته باشد كه موجود شود و اما در فرد اشرف امكان نداشته باشد پس حتما امكان داشته است كه موجود گردد.
و نیز احتمال و فرض دوم باطل و غلط است چه مستلزم جهل خدا است العیاذ بالله و حال آنكه خدا علیم و دانای مطلق است (و هو بكل شی ء علیم).
و نیز احتمال و فرض سوم باطل و غلط است زیرا مستلزم عجز خدا است العیاذ بالله و حال آنكه خدا قادر و توانای مطلق است و نسبت بایجاد هر چیز
[ صفحه 186]
قدرت كامله مطلقه دارد (و هو علی كل شی ء قدیر).
و نیز احتمال و فرض چهارم باطل و غلط است زیرا در صورتیكه مصلحت در ایجاد افراد اخس و مراتب مادون و پست باشد پس بطریق اولی صلاح و مصلحت در فرد اشرف و ایجاد او خواهد بود.
و نیز احتمال و فرض پنجم باطل و غلط است زیرا اساسا بخل و ضنت در ساحت اقدس الوهی راه ندارد كه خدای سبحان منزه است از آن بلكه او فیاض مطلق و جواد علی الاطلاق است.
پس بمقتضای این برهان محكم البیان باید ولی و حجت و امام كه فرد اشرف نوع انسانی است حتما در نظام وجود و ارض عالم امكان موجود باشد و هو المطلوب.
[ صفحه 185]
اختصار این است:
نظر باینكه ولی اشرف از تمام افراد نوع انسان است چون دارای مجامع صفات كمالیه و واجد جمیع فضائل مقام انسانیت است و اشرف نوع انسانی است پس باید در نظام امكان موجود باشد چه حكم برهان اشرف این است اگر خدای حكیم ایجاد كند یكفرد از نوع واحد یا افرادی از نوع واحد و این افراد هست و موجود باشند و اشرف و افضل و اكمل آنها امكان داشته باشد قاعده ی امكان اشرف می گوید اگر افراد اخس وجود دارد پس لابد فرد اشرف از این نوع آفریده شده و موجود است در رتبه ی متقدمه زیرا خدائیكه فرد اخس و یا افراد اخس را بیافریند حتما فرد اشرف را خلق كرده و آفریده است چه اگر فرضا فرد اشرف موجود نباشد عدم ایجادش یا از جهت عدم امكان وجود اوست یا از جهت عدم علم خدای متعال بایجاد او یا از جهت عدم قدرت باری تعالی بایجاد او، و یا از جهت عدم مصلحت در ایجاد او یا از جهت بخل و ضنت حقتعالی نسبت بایجاد او و شبهه ای نیست كه تمام این احتمالات باطل و غلط است.
اما احتمال و فرض اول باطل و غلط است زیرا وجود فرد اشرف امكان داشته چه ممكن الوجود است نه ممتنع الوجود و ماهیت و طبیعت ممكن كه موجود شد تمام افرادش در امكان علی السوی است چگونه می شود كه ماهیت انسان كه ممكن الوجود است در فرد اخس و یا افراد اخس امكان داشته باشد كه موجود شود و اما در فرد اشرف امكان نداشته باشد پس حتما امكان داشته است كه موجود گردد.
و نیز احتمال و فرض دوم باطل و غلط است چه مستلزم جهل خدا است العیاذ بالله و حال آنكه خدا علیم و دانای مطلق است (و هو بكل شی ء علیم).
و نیز احتمال و فرض سوم باطل و غلط است زیرا مستلزم عجز خدا است العیاذ بالله و حال آنكه خدا قادر و توانای مطلق است و نسبت بایجاد هر چیز
[ صفحه 186]
قدرت كامله مطلقه دارد (و هو علی كل شی ء قدیر).
و نیز احتمال و فرض چهارم باطل و غلط است زیرا در صورتیكه مصلحت در ایجاد افراد اخس و مراتب مادون و پست باشد پس بطریق اولی صلاح و مصلحت در فرد اشرف و ایجاد او خواهد بود.
و نیز احتمال و فرض پنجم باطل و غلط است زیرا اساسا بخل و ضنت در ساحت اقدس الوهی راه ندارد كه خدای سبحان منزه است از آن بلكه او فیاض مطلق و جواد علی الاطلاق است.
پس بمقتضای این برهان محكم البیان باید ولی و حجت و امام كه فرد اشرف نوع انسانی است حتما در نظام وجود و ارض عالم امكان موجود باشد و هو المطلوب.